Beitel

Houten beitels

Houten beitels hebben een vlakke punt. Het zijn steekbeitels met een houten handvat, ook wel hecht genoemd, of hakbeitels met een kunststof greep. Met de steekbeitels kunt u hout wegsteken in dunne lagen en deze vinden vooral toepassing bij houtsnijwerk. Ze hebben een slijphoek, de hoek waaronder de houtbeitel wordt geslepen, van 25-40 graden. De vouwbreedte ligt tussen 4 en 50 mm. Hakbeitels ontlenen hun naam aan het feit dat er met een houten hamer op geslagen kan worden. Deze zijn ook geschikt om mee te wrikken. Gewoonlijk worden ze voor het hakken van gaten in het hout toegepast. Ze zijn onder te verdelen in twee soorten: vermoorbeitels met een brede dubbele vouw tot 50 mm, waarmee men kan goed kan wrikken en die geschikt zijn voor het uitsteken van diepe gleuven en gaten, en schietbeitels, gewoonlijk 6 – 10 mm breed voor het hakken van smalle diepe gaten. Beide soorten hebben een slijphoek van 35-40 graden. Als vuistregel geldt: hoe kleiner de slijphoek, des te scherper is de beitel. Houten beitels zijn te slijpen en de zo ontstane braam kan er vanaf worden gehaald met een wetsteen. Steekbeitels hebben een dunner blad dan hakbeitels. Het blad is het gehele metalen deel van het gereedschap.

Steen en beton

Steen- en betonbeitels bestaan uit chroom vanadium staal en hebben een vouw of scherpe punt van slijtvast wolfraamcarbide, ook wel widia genoemd, een afkorting van ‘wie diamant’. Kortweg is een steenbeitel voor het kleinere fijnere werk, waarbij de variant met platte vouw kan worden toegepast in de vormgeving om figuren uit te hakken, en een betonbeitel voor het grote grove karwei. Voor het breken van baksteen of beton kunt u het beste een beitel met plat uiteinde gebruiken. Moeten diepe gaten geslagen worden in steen of beton dan heeft een puntbeitel met spitse punt de voorkeur. Deze is ook zeer geschikt voor het hakken van grove vormen. Voor het slopen kunt u terugvallen op een koudbeitel, waarvan de slijphoek 60-70 graden bedraagt, die gewoonlijk een lengte heeft van 12 tot 30 cm en een vouwbreedte variërend van 3 tot 25 mm. Ze kunnen ook voor metaal worden gebruikt. Vaak worden punt- en koudbeitels in combinatie met elkaar gebruikt. Steen- en betonbeitels zijn van houten varianten te onderscheiden doordat deze aan twee zijden gesneden zijn. Ook kan met deze beitelsoort natuursteen worden bewerkt. U kunt er met een gewone hamer op slaan of met een vuisthamer, ook wel moker genoemd.

Voegen

Wanneer u wilt voegen, stuclaag verwijderen, vloertegels of wandtegels weghalen, metselwerk uithakken of stenen op maat slaan, dan kunt u de voegbeitel, ook wel klezoorbeitel genoemd, gebruiken. Ze zijn van chroomvanadium en hebben een slagvaste kop, waardoor deze zich laten gebruiken met een moker. Deze beitelsoort heeft doorgaans een lengte van 12 tot 30 cm en vouwbreedte van 50 mm tot 100 mm. Deze lijkt veel op een koudbeitel maar heeft een bredere vouw. Voegbeitels kunnen ook uitgevoerd zijn met widia tanden aan het uiteinde. Voegbeitels zijn ook te gebruiken om loodslabben, dit zijn stroken lood, in te vouwen in een metselvoeg.

Veilig gebruik van een beitel

Voor een veilig gebruik zijn deze voorzien van een handbeschermer of anders is deze los verkrijgbaar. De handbeschermer is de verbreding aan de bovenzijde van de beitel. Een verder voordeel van de handbeschermer, die tevens is voorzien van een antislipgrip, is dat u eventuele klappen beter kunt opvangen. Gebruik steeds de juiste beitel voor de juiste toepassing. U kunt geen houtbeitel voor steen gebruiken bijvoorbeeld. Werk met een scherpe beitel, die u van uw lichaam afhoudt. Een stomp uiteinde glijdt namelijk eerder weg en vergt bovendien meer kracht. Bescherm uzelf met werkhandschoenen en een veiligheidsbril. Een stofmasker is ook aan te raden voor bescherming van mond en neus tegen rondvliegende stukjes materiaal en uiteraard tegen stof, denk aan steengruis. Om ervoor te zorgen dat de beitel niet beschadigd raakt, kunt u ze het beste in een beitelhouder bewaren. Let bij het gebruik van puntsteenbeitels op breukgevoeligheid bij het harde slaan met een mokerhamer of vuisthamer.